Jakie rynny wybrać ?
Gdy układamy pokrycie dachowe, przychodzi czas na wybór orynnowania. Wówczas pada pytanie: tradycyjne metalowe czy może tańsze, plastikowe?
Odpowiedź jest dość prosta – oba materiały maja porównywalna trwałość Zatem ważniejsze jest by rynny odprowadzały skutecznie wodę z połaci dachowych. Najistotniejszy jest właściwy montaż i dobór do materiału pokrycia dachu.
Orynnowania z obydwu materiałów dostępne są w kompletnych systemach, które składają się z: poziomych rynien i ich zamknięcia (inaczej
denka lub zaślepki), wewnętrznych i zewnętrznych narożników, którymi zmienia się kierunek biegu rynien, haków rynnowych, łączników oraz odpływów przelotowych (leje spustowe), pionowych rur spustowych i kolanek, obejm, muf, trójników i wylewek, akcesoriów dodatkowych, takich: siatek, czyszczaków, rewizji i wpustów. Zarówno metalowe, jak i plastikowe orynnowania dobiera się do efektywnej powierzchni dachu (EPD), którą powinien obliczyć architekt, projektant, dekarz lub doradca techniczny z firmy dystrybuującej orynnowanie. Po ustaleniu EPD, dobiera się odpowiednią średnicę rur spustowych oraz przekrój rynien.
Dla przykładu: skuteczne odwodnienie dachu o powierzchni: do 60 m2 zapewnią rynny o średnicy 100 mm i rury spustowe 70 mm, około 100 m2 – odpowiednio rynny 125 mm i rury spustowe 100 mm. Dobór przekroju rynien określa się w ten sposób: 1 m2 rzutu poziomego odwodnionej połaci wymaga 0,8–1 cm2 przekroju rynny. Jeśli dachy nie posiadają koszy, czyli miejsc połączenia dwóch połaci dachowych, liczbę tę można zmniejszyć do 0,5 cm2 na 1 m2 rzutu połaci. Przekroje rynien i rur spustowych można określić również według specjalnych tabel, opracowanych przez producentów systemów odwodnień.
Rynny metalowe i PVC mające podobne właściwości i wytrzymałość, to jednak zachowują się nieco odmiennie w różnych warunkach.
Dachy silnie nasłonecznione
W przypadku dachów o silnym nasłonecznieniu lepiej sprawdzają się rynny metalowe – stalowe i miedziane, ponieważ lepiej znoszą duże różnice temperatur. Dotyczy to szczególnie stali i miedzi, zachowujących swoje właściwości od –40 do +100oC. Aluminium jest odporne na temperatury w zakresie od –30 do +100oC, a tytanocynk od –30 do +90.
PVC zachowuje swoje właściwości w temperaturze od –30 do +60oC; lecz wpływem ciepła nieznacznie się rozszerza. Elementy orynnowania z PVC należy łączyć tak, by mogło się swobodnie rozszerzać. Do tego celu stosuje się specjalne uszczelki z EPDM, czyli tworzywa odpornego na warunki atmosferyczne. Uszczelki EPDM umożliwiają swobodne ruchy wszystkich elementów, a jednocześnie dobrze uszczelniają cały system rynnowy.
Uwaga! Na dach silnie nasłoneczniony lepiej wybrać rynny w jasnym kolorze, np. jasnobeżowym lub popielatym. Ciemniejsze rynny pod wpływem słońca płowieją.
Dom wśród drzew
Stojące blisko domu drzewa często ocierają się o rynny, rysując je. Na rynnach PVC takich rys nie widać. Drzewa mogą uszkodzić zewnętrzną powłokę np. stalowych rynien, co przyspieszy ich niszczenie. Podobnie rzecz ma sę z rynnami aluminiowymi i tytanocynkowych.
Co na śnieg?
W warunkach zimowych, gdy śnieg zalega na połaciach dachowych i w każdej chwili może się zsunąć, a lód skuwa nasze orynnowanie, najlepiej mieć rynny stalowe. Rynny aluminiowe, tytanocynkowe, też dobrze się sprawdzają.
Rynny z PVC są twarde, więc ich zaletą jest to, że nie uginają się pod naporem śniegu. Aby temu zapobiec warto zainstalować na dachu specjalne płotki śniegowe, które nie dopuszczają do zsuwania się śniegu.
Można tez zainstalować kable grzejne w rynnach podłączone do czujnika temperatury, które zapobiegają zamarzaniu wody w rynnach. Jeśli mamy rynny metalowe, takie zabiegi są niepotrzebne.
Zanieczyszczenia powietrza
Czynniki takie jak kwaśne deszcze sprzyjają korozji niektórych rodzajów orynnowania, innym nie szkodzą wcale. PVC Wykazuje całkowitą odporność na korozję i utlenianie, a dla orynnowania stalowego słona mgła, kwaśny deszcz i inne zanieczyszczenia powietrza będą niebezpieczne. Stal musi być zabezpieczana powłokami ochronnymi jak cynk, poliester, plastisol. Rynny z tytanocynku lub miedziane są jeszcze bardziej odporne na warunki atmosferyczne po utlenieniu wierzchniej warstwy czyli ”spatynowaniu”, które następuje samoczynnie lub zostaje wykonane przez producenta.
Wybór orynnowania powinien być uzależniony od terenu na jakim stoi dom oraz pokrycia dachowego. Ogólna zasada mówi, ze PVC możemy zastosować do każdego rodzaju pokrycia, natomiast metalowe rynny powinny być dobrane wg zasady: miedź do miedzi, stal do stali itd.
Do połaci krytych dachówką, można użyć każdego rodzaju metalowych rynien. Jednak do papy lepiej nie używać rynien miedzianych ze względu na związki siarki spływające z poszycia do rynien.
Trwałość
Trwałość orynnowania w dużej mierze zależeć będzie od poprawności montażu. Przed wykonaniem orynnowania należy starannie wykonać obróbki blacharskie przy krawędziach dachu. Jeśli jednak montaż wykonany jest jak należy wówczas do głosu dochodzą właściwości samego materiału i tak: najdłuższą żywotność ma miedź, bo nawet do 300 lat, tytan-cynk 80-120 lat, stal powlekana oraz PVC 40-50 lat.
Do wyboru, do koloru...
Zarówno rynny PVC jak i z metali mają przeróżne kształty. Są półokrągłe, trapezowe, w kształcie gzymsu. Posiadają tez takie rozwiązania jak podwójne dno czy perforowane dno by woda ściekała nawet przy zatkanej rynnie np. liśćmi.
Rury spustowe są okrągłe lub kwadratowe, a te łączy się rynnami trapezowymi.
Kolorystyka obecnie jest dość bogata bo zawiera nawet dziesięć kolorów: ceglasty, biały, odcienie brązu, beżu, czerwone, niebieskie i zielone.
Zamiast rur spustowych można zastosować łańcuchy lub tzw. Rzygaczy, czyli ozdobnego zakończenia rynny mającej za zadanie wychlapywać wodę z dala od budynku.
Koszty
Systemy rynnowe wykonane z PVC są najtańsze: np. do dachu czterospadowego o powierzchni 150 m2 system kosztuje, w zależności od producenta – od 1200 z do 2200 zł. Systemy stalowe są nieco droższe i kosztują 3800–4200 zł. Koszty orynnowania dachu z pozostałych rodzajów blachy: aluminiowej to ok. 3000 zł, tytanowo-cynkowej – ok. 3500 zł, miedzianej – ok. 6400 zł.
Podsumowując, nie ma uniwersalnego rozwiązania na orynnowanie naszego domu. Należy wziąć pod uwagę warunki atmosferyczne, różniące się w zależności od lokalizacji, konstrukcję dachu i materiał pokrycia, a dopiero na końcu nasze upodobania.
Opracowano w oparciu:
"Budujemy Dom"